Federal Hakim AQSh Hududlarida Suvchi Tartibsizlikni Baholamadi admin, Oktabr 7, 2024 Jamiyatimizda turli muammolar mavjud bo’lib, ularning ba’zilari ko’p yillar davomida hal qilinmagan. Bu muammolar orasida hayvonlar huquqlarini himoya qilish va ularga nisbatan munosabatlar katta o’rin egallaydi. Xususan, ayrim hududlarda qonunga xilof ravishda amalga oshiriladigan hayvonlar janglari ko’plab bahs-munozaralarga sabab bo’ladi. Shu munosabat bilan, mahalliy hokimiyat organlari va ijtimoiy tashkilotlar bu masalalarni hal etishga harakat qilmoqda. Kuzatishlar natijasida ko’plab joylarda noqonuniy hayvonlar janglari, ayniqsa xo’roz janglari davom etayotganligi aniqlangan. Bu esa hayvonlar farovonligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Pacelle nomli hayvonlarni himoya qilish tashkiloti, bunday amallarni to’xtatish uchun ko’plab tadbirlarni o’tkazmoqda. Ular hayvonlarga nisbatan zo’ravonlikni to’xtatish va bu borada qonunlarni kuchaytirishga qaratilgan sa’y-harakatlar olib bormoqda. CNMI va boshqa hududlarda xo’roz janglari qonun bilan taqiqlangan. Bu janglar nafaqat hayvonlarga zarar yetkazadi, balki ijtimoiy farovonlikka ham salbiy ta’sir ko’rsatadi. Bundan tashqari, noqonuniy janglar savdosi va boshqa tijorat faoliyatlariga ham zarar yetkazadi. Shu boisdan, hokimiyat va maxsus tashkilotlar bu amallarni to’xtatishga qaratilgan tadbirlarni yanada kuchaytirish zarur. Hayvonlar huquqlarini himoya qilish masalasi nafaqat hayvonlar uchun, balki jamiyat uchun ham muhimdir. Noqonuniy hayvonlar janglari bilan kurashish orqali nafaqat hayvonlarning hayotini saqlab qolish, balki ijtimoiy farovonlikni ham ta’minlash mumkin. Shu boisdan, bu borada olib borilayotgan ishlarga e’tibor qaratish va faol ishtirok etish har birimizning burchimizdir. Qon Qoplab Olish va Texnika Ushbu bo’limda biz qon qoplab olish bilan bog’liq bo’lgan texnika va jarayonlarni ko’rib chiqamiz. Bu mavzuni o’rganish jarayonida, biz qon qoplab olishning hayotiy ahamiyatga ega ekanligini, shuningdek, bu jarayonda foydalaniladigan turli texnika va texnologiyalarni tahlil qilamiz. Bu yerda muhim jihatlar shundan iboratki, qon qoplab olishning samaradorligini ta’minlash uchun zamonaviy va ilg’or texnologiyalar qo’llaniladi. Qon qoplab olish bo’yicha eng yangi usullar va texnologiyalar 2023 yilning dekabr oyidan beri katta e’tiborni jalb etmoqda. Salas, Pacelle kabi tibbiyot mutaxassislari tomonidan taklif etilgan innovatsion usullar hayvonlar va insonlar uchun xavfsizroq bo’lishi kerak. Bu jarayonda, qon donorlarining salomatligini va farovonligini ta’minlash muhim ahamiyat kasb etadi. Ko’pincha qon qoplab olish operatsiyalari CNMI (Shimoliy Mariana Orollari Hamdo’stligi)da ham o’tkaziladi. Bu jarayonlar, ayniqsa, qushlar va boshqa hayvonlar uchun muhim. Misol uchun, qushlarning sog’lig’ini saqlash uchun qon donorligi ko’p hollarda zarur bo’ladi. Hayvonlarni muhofaza qilish ishlari doirasida, ko’plab joylarda hayvonlarning qon qoplab olish bilan bog’liq tibbiy muolajalar o’tkaziladi, chunki ularning hayoti va sog’lig’i shunga bog’liq bo’lishi mumkin. Hayvonlar va odamlar o’rtasidagi qon qoplab olish bo’yicha tadbirlar ko’pincha tibbiy xavflarni oldini olish uchun o’tkaziladi. Bunday jarayonlar ko’pincha qon va boshqa biologik materiallarni tashish va saqlash bilan bog’liq bo’lgan texnika yordamida amalga oshiriladi. Ayniqsa, qon donorligi jarayonida qo’llaniladigan zamonaviy texnika bu jarayonning xavfsizligini ta’minlashda muhim rol o’ynaydi. Cockfighting (xo’roz urish) kabi noqonuniy va taqiqlangan faoliyatlar ko’pincha qon qoplab olish zaruriyatini oshiradi. Bu joylarda ko’pincha qon ketish jarayonida hayvonlarning hayotini saqlab qolish uchun zudlik bilan tibbiy yordam kerak bo’ladi. Shuning uchun, qon qoplab olish usullari va texnologiyalari bu yerda alohida ahamiyatga ega. Commerce (savdo) va boshqa turli ishlarda qon qoplab olish texnologiyalari qo’llaniladi. Ular, asosan, tibbiyot va hayvonlar bilan bog’liq sohalarda muhim rol o’ynaydi. Bu jarayonlarda zamonaviy texnika va asbob-uskunalar ishlatiladi, chunki ular samaradorlikni oshirish va xavfsizlikni ta’minlashga yordam beradi. Ushbu bo’limda keltirilgan ma’lumotlar qon qoplab olishning zamonaviy texnologiyalari va usullariga oid bo’lib, bu jarayonlarning samaradorligini oshirish va xavfsizlikni ta’minlash uchun muhimdir. Qon qoplab olish texnikasi va texnologiyasi bo’yicha so’nggi yangiliklarni o’rganish bu jarayonni yanada samarali qilishga yordam beradi. Meditsina asosidagi tartibsizliklar va ularning hal qilish usullari Bugungi kunda meditsina sohasida yuzaga kelayotgan muammolar ko’pchilikning diqqat markazida. Ushbu muammolar nafaqat bemorlarning salomatligiga, balki ularning hayot sifatiga ham ta’sir ko’rsatadi. Shu sababli, bu tartibsizliklarni aniqlash va ularga qarshi samarali choralar ko’rish juda muhimdir. Meditsina sohasidagi tartibsizliklar ko’pincha qonun buzilishlari, texnik nosozliklar yoki tashkilotlarning noto’g’ri boshqaruvi bilan bog’liq bo’lishi mumkin. Birinchi navbatda, meditsina tizimidagi qonun buzilishlariga e’tibor qaratish lozim. Bu yerda gap hayvonlar huquqlari, qoidalarni buzgan holda olib boriladigan faoliyatlar, va odamlar salomatligi bilan bog’liq noqonuniy ishlar haqida ketmoqda. Masalan, cockfighting kabi noqonuniy faoliyatlar, hayvonlarning azoblanishi va odamlar orasida yuqumli kasalliklarning tarqalishiga olib kelishi mumkin. Bu kabi hodisalar nafaqat hayvonlar, balki butun jamiyat uchun xavflidir. Meditsina tizimida texnik nosozliklar ham katta muammolar keltirib chiqaradi. Tibbiyot uskunalarining eskirganligi yoki noto’g’ri ishlatilishi bemorlarning hayotini xavf ostiga qo’yishi mumkin. Bu borada, zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish va ulardan to’g’ri foydalanishni o’rgatish muhim ahamiyatga ega. Tez tibbiy yordam ko’rsatishda zamonaviy uskunalarning ishlash holati alohida o’ringa ega. Bu tartibsizliklarning oldini olish uchun bir qancha chora-tadbirlar ko’rish zarur. Birinchi galda, qonunlarni kuchaytirish va ularning ijrosini ta’minlash kerak. Masalan, Pacelle va boshqa hayvonlarni himoya qiluvchi tashkilotlar tomonidan olib borilayotgan ishlar, bu yo’lda yaxshi namuna bo’lishi mumkin. Shu bilan birga, tibbiyot xodimlari va boshqa mutaxassislarni muntazam ravishda o’qitish va malakasini oshirish ham katta ahamiyatga ega. Meditsina tizimidagi tartibsizliklarni hal qilishning yana bir yo’li, tashkilotlarning boshqaruv tizimini yaxshilashdan iborat. Bunda har bir bemorga individual yondashuv va sifatli tibbiy xizmat ko’rsatish talab etiladi. Yaxshi tashkil etilgan boshqaruv tizimi orqali, bemorlarning shikoyatlarini tezda ko’rib chiqish va muammolarni hal qilish mumkin bo’ladi. Meditsina sohasidagi muammolarni hal qilish, nafaqat bemorlarning, balki butun jamiyatning farovonligini oshiradi. Bu borada amalga oshiriladigan har bir qadam muhim ahamiyatga ega. Shunday ekan, barcha soha vakillari bu masalaga jiddiy yondashishi va o’z hissasini qo’shishi kerak. Tez-tez sodir bo’lgan suv tartibsizliklarining sabablari va oldini olish yo’llari Ko’p hollarda suv bilan bog’liq muammolar hayotimizga katta ta’sir ko’rsatadi. Bu hodisalar odatda kutilmagan va bexosdan yuzaga keladi, bu esa ularning salbiy oqibatlarini kuchaytiradi. Shu sababli, suv bilan bog’liq vaziyatlarni tushunish va ularning oldini olish bo’yicha choralar ko’rish muhimdir. Birinchi navbatda, suv tartibsizliklarining eng keng tarqalgan sabablari orasida tabiiy ofatlar, infratuzilmaning yetarli darajada rivojlanmaganligi va inson faoliyati natijasida yuzaga keladigan muammolar kiradi. Tabiiy ofatlar, masalan, kuchli yomg’irlar yoki toshqinlar, ko’pincha ko’plab hududlarda katta talafot keltiradi. Shu bilan birga, infratuzilma muammolari, masalan, eski yoki noto’g’ri loyihalangan kanalizatsiya tizimlari ham suv toshqinlariga olib kelishi mumkin. Inson faoliyatidan kelib chiqadigan muammolar ham katta ahamiyatga ega. Masalan, noqonuniy faoliyatlar, xususan, noqonuniy savdo va turli huquqbuzarliklar, suv tizimlariga zarar yetkazishi mumkin. Bu turdagi muammolar ko’pincha tijorat va sanoat sohalarida yuzaga keladi. Shu sababli, qonunlar va qoidalarni qat’iy rioya qilish, bu kabi muammolarni oldini olishda muhim rol o’ynaydi. Misol uchun, CNMI hududida noqonuniy faoliyatlar, masalan, cockfighting (xo’roz urishtirish) va boshqa hayvonlar bilan bog’liq noqonuniy amallar ko’p uchraydi. Bu turdagi faoliyatlar nafaqat hayvonlarga zarar yetkazadi, balki atrof-muhitga ham salbiy ta’sir ko’rsatadi. Sudyalar ko’pincha bunday holatlarni ko’rib chiqib, tegishli choralar ko’rishga majbur bo’lishadi. Salas va Pacelle kabi ko’plab tadqiqotchilar bu masalalarga alohida e’tibor qaratib kelishmoqda. Suv tartibsizliklarining oldini olish uchun bir qancha chora-tadbirlar amalga oshirilishi kerak. Eng avvalo, infratuzilmani yaxshilash va yangilash lozim. Shu bilan birga, aholini suv bilan bog’liq xavf-xatarlardan ogoh qilish va ularni zarur bilim va ko’nikmalar bilan ta’minlash ham muhimdir. Bu orqali biz ko’plab muammolarning oldini olishimiz mumkin. Xulosa qilib aytganda, suv bilan bog’liq muammolarni hal qilish uchun kompleks yondashuv zarur. Bu jarayonda nafaqat davlat idoralari, balki jamiyat ham faol ishtirok etishi kerak. Faqat shu tarzda biz suv tartibsizliklarining oldini olish va ularning salbiy oqibatlarini kamaytirishga erishishimiz mumkin. Kultur standartlari Hamma joyda madaniyatning o’ziga xos me’yorlari mavjud bo’lib, ular jamiyatni birlashtiruvchi va tartib-intizomni saqlashda muhim rol o’ynaydi. Bu me’yorlar va qoidalar kundalik hayotimizda qanday harakat qilishimiz, nima qilinishi va nima qilinmasligi lozimligini belgilaydi. Madaniyat standartlari yillar davomida rivojlanib, o’zgarib turadi, chunki har bir avlod o’z urf-odatlari va e’tiqodlarini keltirib chiqaradi. O’zgaruvchan madaniy me’yorlar: Madaniyat standartlari doimo o’zgarib turadi. Bu o’zgarishlar ijtimoiy, iqtisodiy, va texnologik rivojlanishlar bilan bog’liq. Masalan, ba’zi hayvonlar bilan muomala qilish me’yorlari o’zgargan, chunki bugungi kunda hayvonlar huquqlari va ularning farovonligi ko’proq e’tibor qaratilmoqda. Sud jarayonlari: Sudyalarning qarorlari madaniy me’yorlarga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Masalan, AQShning ayrim hududlarida xo’roz urishtirish kabi madaniy an’analar noqonuniy deb topilgan va bu holat odamlar orasida qizg’in muhokamalarga sabab bo’lgan. Yangi qoidalar va cheklovlar: Yangi qoidalar va cheklovlar ba’zan eski madaniy urf-odatlarga zid keladi. Masalan, CNMI hududida xo’roz urishtirishni taqiqlash qarori hayvonlar farovonligi va ularning huquqlarini himoya qilish maqsadida qabul qilingan edi. Bu kabi qarorlar madaniyatning yangilanishi va o’zgarishini talab qiladi. Madaniy meroslar: Traditsiy madaniy meroslar ham har doim o’zgarib turadi. Ba’zi an’anaviy faoliyatlar bugungi kunda boshqa ko’rinishga ega bo’lib, ularni yangicha ko’rinishda davom ettirish mumkin. Bu esa jamiyatni birlashtirib, uning rivojlanishiga yordam beradi. Savdo va iqtisodiyot: Savdo va iqtisodiy faoliyat ham madaniyat standartlariga ta’sir ko’rsatishi mumkin. Masalan, savdo faoliyatida ba’zi mahsulotlar yoki xizmatlar taqiqlanishi mumkin, chunki ular madaniy me’yorlarga mos kelmaydi yoki nojo’ya deb hisoblanadi. Umuman olganda, madaniyat standartlari vaqt o’tishi bilan o’zgaradi va bu o’zgarishlar jamiyatning rivojlanishi, sud qarorlari, yangi qoidalar, madaniy meros va iqtisodiy faoliyat bilan chambarchas bog’liq. Bu jarayon doimo davom etadi va har bir avlod o’z urf-odatlarini keltirib chiqaradi, bu esa jamiyatning umumiy farovonligi va birligiga xizmat qiladi. Madaniy me’yorlarning o’zgartirilishi va ta’siri Madaniy me’yorlar vaqt o’tishi bilan o’zgarib boradi. Bu o’zgarishlar turli omillar ta’sirida sodir bo’ladi, shu jumladan ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy holatlar. Madaniy me’yorlar odamlarning kundalik hayoti va munosabatlarini shakllantiradi, shuning uchun ularning o’zgarishi katta ahamiyatga ega. Keling, bu jarayon qanday sodir bo’lishini va qanday natijalarga olib kelishini ko’rib chiqaylik. Madaniy me’yorlarning o’zgarishi insonlarning o’zaro munosabatlari va jamiyatdagi umumiy axloqiy me’yorlarga ta’sir qiladi. Masalan, cockfighting kabi urf-odatlar ko’plab jamiyatlarda prohibited yoki illegal bo’lib qolgan. Bu o’zgarishlar commerce va welfare sohalariga ham ta’sir etadi. Shu bilan birga, hayvonlar huquqlarini himoya qilish tashkilotlari, masalan, Wayne Pacelle boshchiligidagi guruhlar bu kabi urf-odatlarga qarshi kurashadi. Ko’plab jamiyatlarda cnmi kabi hududlarda madaniy o’zgarishlar ancha sezilarli. Bu o’zgarishlar ko’pincha ijtimoiy adolatni ta’minlash va yangi avlodlarning ehtiyojlariga moslashish maqsadida amalga oshiriladi. Misol uchun, hayvonlarni o’zaro jang qilishga undash thrill va ko’ngil ochish sifatida qabul qilinishi mumkin edi, lekin hozirgi kunda bu amaliyot ko’pincha illegal va axloqan noto’g’ri deb qaraladi. Madaniy me’yorlarning o’zgarishi judge va qonun chiqaruvchilar tomonidan tasdiqlangan huquqiy normativlarga bog’liq bo’lishi mumkin. 2023-yil december oyida qabul qilingan yangi qonunlar ko’plab an’anaviy urf-odatlarning taqiqlanishiga olib keldi. Bu o’zgarishlar affairs va ijtimoiy welfare ni yaxshilashga qaratilgan. Biroq, madaniy o’zgarishlar har doim ham oson qabul qilinmaydi. An’anaviy qadriyatlar va urf-odatlar tarafdorlari yangi me’yorlarga qarshilik ko’rsatishi mumkin. Bu holatlarda dialog va kompromiss zarur. Madaniyatning o’zgarishi va yangilanishi jamiyatning uzluksiz rivojlanishi uchun muhim, lekin bu jarayonni amalga oshirishda ehtiyotkorlik va hurmat bilan yondashish kerak. Shunday qilib, madaniy me’yorlarning o’zgarishi va ta’siri jamiyat hayotining muhim qismi bo’lib, bu o’zgarishlar insonlar va jamiyatlar o’rtasidagi munosabatlarni rivojlantiradi va yaxshilaydi. Bu jarayon murakkab va ko’p qirrali bo’lib, hamma tomonlarning manfaatlarini inobatga olgan holda amalga oshirilishi lozim. Traditsiy madaniy meroslar va ularning o’zgaruvchanligi Har qanday jamiyatning madaniy merosi uning eng muhim boyliklaridan biridir. Bu meros asrlar davomida shakllangan va avloddan-avlodga o’tib kelmoqda. Biroq, zamonaviy dunyoda bu meros ko’plab omillar tufayli o’zgarishga duch kelmoqda. Hozirgi kundagi texnologik yutuqlar, globalizatsiya va ijtimoiy o’zgarishlar madaniy meroslarni ham yangi shakllarga moslashtirishga majbur qiladi. Masalan, cockfighting (xo’roz jangi) an’anasi ko’p yillik tarixga ega. O’tmishda bu janglar o’ziga xos madaniy voqea sifatida ko’rib chiqilgan va ko’pchilik uchun bu janglar thrill (hayajon) manbai bo’lgan. Ammo hozirgi kunda bu amaliyot hayvonlarning welfare (farovonligi) va huquqlarini himoya qilish maqsadida ko’plab joylarda prohibited (taqiqlangan) bo’lib, unga illegal (qonunga zid) deb qaralmoqda. Bunday o’zgarishlar, albatta, madaniyatga va uning qoidalariga ta’sir qiladi. Masalan, 2018-yilda sudya Pacelle tomonidan chiqarilgan qaror cockfightingni butunlay taqiqlashga sabab bo’ldi. Bu o’zgarish o’z navbatida jamiyatda katta munozaralarga sabab bo’ldi. Bir tomondan, bu qaror hayvonlarning welfareini yaxshilash maqsadida qabul qilindi, boshqa tomondan esa, ko’pchilik buni madaniy merosga zarar yetkazish deb qabul qildi. Shu bilan birga, madaniy meroslar o’zgarishi bilan birga, jamiyatning salomatlik va commerce (savdo) sohalariga ham ta’sir qiladi. Hayvonlar jangi kabi an’analar ko’pincha noqonuniy faoliyatlar, masalan, qimor o’yinlari va boshqa noqonuniy ishlar bilan bog’liq bo’lishi mumkin. Shu sababli, bunday an’analarni o’zgartirish yoki taqiqlash orqali ijtimoiy muammolarni kamaytirish mumkin. Madaniy me’yorlarning o’zgarishi, shuningdek, madaniy va ijtimoiy ishlar bilan shug’ullanadigan tashkilotlar, masalan, Salas kabi guruhlar tomonidan ham nazorat qilinadi. Ular madaniy meroslarni saqlab qolish va ularni zamonaviy jamiyatga moslashtirish yo’llarini qidirmoqda. Madaniyatni saqlashda innovatsion yondashuvlar, masalan, raqamli texnologiyalar orqali madaniy merosni hujjatlashtirish va tarqatish ham keng qo’llanilmoqda. Umuman olganda, madaniy meroslar va an’analar doimiy ravishda o’zgarib turadi. Bu o’zgarishlar tabiiy jarayon bo’lib, ularni to’g’ri boshqarish va yangi sharoitlarga moslashtirish orqali jamiyatni yanada rivojlantirish mumkin. Muhimi, bu jarayonda har bir o’zgarishning insonlar va hayvonlarning farovonligiga ta’sirini hisobga olish lozim. Animal Welfare: Repercussions of Illegal Commerce Pacelle salas, faqat bizning jamoamizning o’zi uchun muhim emas, balki hayvonlarga murojaat qilishning va ularning huquqlarini himoya qilishning ham ahamiyatini anglatadi. Bizning fikrimizda, har bir hayvon huzur va xayrlash uchun mustahkam usullarda bo’lishi kerak. Lekin, qonuniy cheklanmagan tijorat shaklida, hayvonlar juda ko’p yoki yetarli xavf olishlari mumkinligi bilan qarashli bo’lishi mumkin. December to’rtinchi, salas uslubi orqali yasalganlar haqida gaplashamiz: bu salaslar haqida juda ko’p narsalar bormi, yoki bular boshqa bir joyda juda ko’p tashqi o’rinlarda qilinganmi? Sizga qiziqorinlik qilgan bo’lsa, bu maqola siz uchun. Hayvonlarning xayotidagi maqsadlarning biri – ularning umr yo’ldoshlari va xavfsizligini ta’minlashdir. Ular bizga qiziqarli bo’lganlar, so’nggi haddimizda ularni qo’liga olishga harakat qilamiz. Lekin, foydalanish va suvchi tartibsizlikni baholash – hayvonlarning afzalliklarini himoya qilishga yordam beradi. Qanchalik holat qudrati yaxshi, hayvonlar uchun, savdo faoliyati barcha huquqlarini baho bermaydi. Salas usullari, har bir ko’chada yoki boshqa hududlarda hayvonlar bilan faoliyat olib borishda qiyinliklar yaratadi. Bu hayvonlarga adolatli muomala qilishga qodir tadbirlar muammosi. Qon Qoplab olish va texnikalar orqali harakat qilish, bizga hayvonlarning qo’lini olishda yordam beradi, lekin hali ham yuqori darajada xavf va tashqi zarar yetkazishiga imkon beradi. Bizning maqsadimiz – hayvonlarning xayotini ta’minlash va ularning huquqlarini muhofaza qilish. Bu, madaniy me’yorlarning o’zgarishlari va kultur standartlaridagi yangilanishlarni talab qiladi. Bizning harakatimiz, hayvonlarga va ularning o’ziga xos ehtiyotkorligiga e’tibor beradi va ularni adolatli muomala qilishda qo’llab-quvvatlashni talab qiladi. Bu maqola, illegal tijoratning hayvonlar uchun qanday ta’siri bo’lishi mumkinligini va qanday qadam atishimiz kerakligini ta’kidlaydi. Qo’riq bo’yicha omonatlarga hujum: Akkordione Chura, Dalmar Alisher, Jahon harakatini tarqatish sahnasi bilan bog’liq yangi o’zgarishlar Omonatlar to’g’risida so’zlashganda, bir necha narsalar oddiy ko’rinadi. Ammo, realitetda, bu so’zlar hayotga ta’sir qiladigan muhim huquqiy savollarga olib kelishi mumkin. Omonatlar, xususan xavfsizlik va ishonch muammo bo’lib turadi. Bu bo’lmaganlar qo’riq bo’yicha omonatlarga hujum, jahon harakatini tarqatish sohnasiga qarshi hujum hisoblanadi. Kontinental Omad Juda Eslanishi Kerak Akkordione Chura Jahon harakatini tarqatish sahnasi bilan bog’liq yangi o’zgarishlar 2009-yilning apreli Dalmar Alisher Akkordione Chura 2014-yilning noyabri Jahon harakatini tarqatish sohnasi Dalmar Alisher 2019-yilning sentyabri Bular hamma narsani o’z ichiga oladi. Shu bilan birga, Jahon harakatini tarqatish sahnasi, savdo vaqti davomida chidamlilikni oshiradi va uning yordamida foydalanuvchilar samarali foydalanish imkoniyatiga ega bo’ladi. Ammo, bundan tashqari, dastlabki sotish narxlari yuqori bo’lishi mumkin, ammo so’ngra ularga qulayliklar keltiriladi. Blog